Współpraca logopedy z ortodontą – dlaczego jest tak ważna?



Wada zgryzu. Jaki pierwszy specjalista przychodzi nam do głowy? Ortodonta. I oczywiście, jest to prawidłowa odpowiedź. To właśnie ortodoncja jest dziedziną stomatologii, która zajmuje się problematyką i leczeniem wad zgryzu.

No dobrze, zatem po co ortodoncie logopeda?

Odpowiedź jest prosta: logopeda zajmuje się funkcją.

I tu, wada zgryzu może być konsekwencją nieprawidłowych funkcji zachodzących w jamie ustnej, ale może być też przyczyną. W obu tych przypadkach niezbędny jest logopeda, który przeprowadzi diagnostykę i zaplanuje terapię w celu przywrócenia prawidłowej motoryki
i pozycji spoczynkowych warg, języka, żuchwy. Mówi się nawet o tym, że to właśnie język jest naturalnym aparatem ortodontycznym i jego właściwe położenie powoduje prawidłowy wzrost
i rozwój twarzoczaszki.

To teraz chwila refleksji. Człowiek połyka około 500 – 2000 razy na dobę. A teraz wyobraźcie sobie, że język te 2000 razy w ciągu doby tłoczy np. na górne zęby. Nieprawidłowy typ połykania jest jedną częstszych przyczyn wady zgryzu, za tym idzie oczywiście nieprawidłowa pozycja spoczynkowa języka, a już te dwa komponenty są gwarancją wizyty u ortodonty.
I oczywiście, aparat ortodontyczny jest tutaj rozwiązaniem, natomiast leczenie będzie skuteczne tylko wtedy jeśli wraz z przywróceniem prawidłowego zgryzu zostaną przywrócone prawidłowe funkcje. Odpowiem teraz na Wasze pytania, które na pewno w tym momencie Wam się nasunęły.

Czy wada zgryzu może powrócić, jeśli funkcje są zaburzone?

Tak, może.

Czy terapia logopedyczna wraz z leczeniem ortodontycznym skróci czas noszenia aparatu?

Tak, jak najbardziej.

I tutaj pojawia się interdyscyplinarna współpraca ortodonta – logopeda. Ortodonta opracowuje
i wdraża leczenie wady zgryzu, natomiast logopeda rozpoczyna terapię, która ma na celu eliminację przyczyn.

 

 

Jakie są przyczyny wad zgryzu?

  • nieprawidłowa pozycja spoczynkowa języka,
  • nieprawidłowy typ połykania,
  • oddychanie przez usta,
  • nieszczelność warg,
  • nieprawidłowe żucie i obróbka pokarmu,
  • parafunkcje tj.: długotrwałe ssanie smoczka lub picie z butelki, ssanie języka, policzka lub wargi, ssanie kciuka, obgryzanie paznokci, gryzienie przedmiotów, zgrzytanie zębami.

A sama wada zgryzu może być przyczyną trudności podczas obróbki pokarmu (gryzienia
i żucia), połykania, a nawet trawienia pokarmu. Oczywiście przyczynia się także do wad wymowy, a nawet dysfunkcji stawu skroniowo – żuchwowego, nawracających bólów głowy czy niedrożności dróg oddechowych. Rehabilitacją tych trudności również zajmuje się logopeda.

Jak wygląda terapia logopedyczna z pacjentem ortodontycznym?

Oczywiście jak każdy specjalista, logopeda musi zacząć od diagnozy. Pierwszym jej etapem jest wywiad przeprowadzony z pacjentem lub rodzicem pacjenta, w którym poruszane są takie kwestie jak np. przebieg ciąży i porodu, rozwój w okresie postnatalnym, rozwój ruchowy, istniejące parafunkcje, zaburzone funkcje, przebyte operacje i zabiegi. Kolejnym elementem jest diagnoza samego pacjenta czyli badanie budowy układu orofacjalnego, obserwacja pozycji spoczynkowych w obrębie twarzy i jamy ustnej, obserwacja procesów takich jak połykanie, oddychanie, gryzienie, żucie, fonacja, ogólne funkcjonowanie poprzez wszelkiego rodzaju aktywności mające na celu analizę napięcia, symetrii, ruchomości poszczególnych mięśni, obserwację postawy ciała, no i w końcu badanie artykulacji. Na podstawie skrupulatnej diagnozy logopeda planuje indywidualną terapię, która obejmuje właśnie współpracę z ortodontą, odpowiednie stymulacje, treningi bierne, a także czynne, metody wspomagające jak kinesiotaping i elektrostymulacja dostosowane do trudności danego pacjenta.

Jeśli jesteś w trakcie leczenia ortodontycznego, koniecznie skonsultuj się z logopedą.

Źródła:
▪️Karłowska I., Zarys współczesnej ortodoncji, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, wydanie III uaktualnione i rozszerzone,
▪️Rosińska A., materiały szkoleniowe, Diagnoza i terapia miofunkcjonalna, Akademia Logopedy

Autor: Izabela Dzikoń – logopeda, terapeuta Pediatric Feeding Disorders, glottodydaktyk